مقدمه:
همه مردم دنیا آرزو دارند فناوری‌های جدید برای آنها پیام‌آور زندگی سالم‌تر، افزایش دانش و بهبود معیشت و در یک کلمه توسعه پایدار باشد در کنار این امیدواری‌ها، نگرانی‌هایی نیز از ناحیه به کاربرد نبردن فناوری‌های جدید در کشورهای در حال توسعه وجود دارد. چرا که تفاوت فناوری در قرن 21 باعث افزایش فاصله از نظر توسعه‌یافتگی بین کشورها شده و خواهد شد. بنابراین در چنین فضایی، تأکید بر اتخاذ سیاست‌گذاری‌های مناسب در این حوزه حرکت به سمت اقتصاد پویا و دانش‌بنیان محسوب می‌شود که براساس آن کشورهای توسعه یافته و پیشرو در حوزه فناوری با به‌کارگیری سیاست‌های مناسب در پی حفظ جایگاه خود و کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته درصدد جبران عقب‌ماندگی‌هایشان برمی‌آیند. بی‌شک یکی از شاخص‌های اصلی توسعه یافتگی یک کشور، داشتن تعلیم و تربیت پویا و پیشرو است. مدارس به عنوان قلب تپنده تعلیم و تربیت باید خود را با پیشرفت‌های نوین علم فناوری جهان حاضر منطبق سازند تا بتوانند با تزریق نیروی انسانی کارآمد، متفکر، متعهد، متخصص به جامعه، راههای ترقی و پیشرفت را هموار سازند. امروزه داشتن مدارس هوشمند یکی از پیش نیازهای مهم تعلیم و تربیت به حساب می‌آید. مدارسی که ارائه آموزش متناسب هر فرد، جهت‌گیری اصلی آنها محسوب می‌شود. به خاطر اهمیت موضوع در این مقاله سعی شده که پنج رکن اساسی مدرسه هوشمند به اختصار مورد بررسی قرار گیرد و در ادامه به برخی نبایدهای آن اشاره می‌شود:
بایدها:
در این قسمت به پنج رکن اصلی تشکیل‌دهنده این‌گونه مدارس اشاره می‌شود:
رکن اول: زیرساخت توسعه یافته فناوری اطلاعات
معیارهای این رکن عبارتند از:
1ـ وجود تعداد کافی رایانه برای دانش‌آموزان
2ـ وجود تعداد کافی تجهیزات جانبی در مدرسه (چاپگر، اسکنر و...)
3ـ استقرار شبکه محلی در مدرسه
4ـ وجود تعداد مورد نیاز پروژکتور برای هر کلاس
5ـ دسترسی به اینترنت با پهنای مناسب (حداقل 1024kps)
6ـ وجود سایت (کارگاه رایانه) مناسب در مدرسه
7ـ وجود تعدادی لپ‌تاپ
8ـ وب سایت به روز برای مدرسه
9ـ وجود پست الکترونیکی برای معلمان و دانش‌آموزان
10ـ وجود سرور مناسب در مدرسه
11ـ وجود پایگاه داده مناسب
12ـ مناسب بودن مکانیزم‌های امنیت اطلاعات در مدرسه
13ـ وجود امکانات برق اضطراری
14ـ وجود تجهیزات تهویه و خنک‌کننده مناسب در سایت مدرسه
15ـ میز و صندلی‌های استاندارد رایانه در مدرسه و...
رکن دوم: محیط یاددهی و یادگیری مبتنی بر محتوای چندرسانه‌ای (تولید محتوا)
معیارهای این رکن عبارتند از:
1ـ استفاده از اسلایدهای آموزشی
2ـ بهره‌گیری از محتوای آموزشی چندرسانه‌ای در ارائه دروس توسط معلمان
3ـ?بـکـارگیری نـرم‌افـزارهای کمک ?آموزشی
4ـ استمرار فرایند یادگیری و یاددهی دانش‌آموزان در منزل با استفاده از سیستم مدیریت محتوا
5ـ استفاده از ابزارهای خودآموز آموزشی توسط دانش‌آموزان
6ـ توسعه محتوای آموزشی به صورت چند رسانه‌ای توسط معلمان
7ـ توسعه محتوای آموزشی به صورت چند رسانه‌ای توسط دانش‌آموزان
8ـ استفاده از اینترنت برای جستجوی اطلاعات و شناخت عمیق‌تر موضوعات یادگیری
9ـ ارزشیابی الکترونیکی دانش‌آموزان
10ـ استفاده از بازی‌های رایانه‌ای برای آموزش و یادگیری
11ـ استفاده از Animation
12ـ استفاده از دیگر محتواهای چندرسانه‌ای
رکن سوم: برخورداری از معلمان آموزش دیده در حوزه فناوری اطلاعات
معیارهای این رکن عبارتند از:
1ـ معلمان باید دوره‌های پایه رایانه (ICDL) را بگذرانند.
2ـ معلمان باید دوره‌های تولید محتوا را بگذرانند.
3ـ دانش‌آموزان باید دوره‌های کاربردی رایانه را بگذرانند.
4ـ سمینار فرهنگ‌سازی و ارتقای آگاهی برای دانش‌آموزان و معلمان و اولیاء باید برگزار شود.
5ـ تکنسین فنی مناسب در مدرسه استقرار یابد.
6ـ هماهنگ کننده و رابطه پیگیر امور مدرسه استقرار داشته باشد.
رکن چهارم: ارتباط یکپارچه رایانه‌ای با مدارس دیگر
معیارهای این رکن عبارتند از:
1ـ عضویت فعال در پورتال مدارس هوشمند (انجمن مدارس هوشمند)
2ـ همکاری و تعامل علمی و آموزشی با سایر مدارس هوشمند
رکن پنجم: مدیریت مدرسه توسط یک سیستم نرم‌افزاری هوشمند به صورت یکپارچه
معیارهای این رکن عبارتند از:
1ـ استقرار نرم‌افزار یکپارچه مدیریت مدرسه
الف) سیستم مدیریت یادگیری
ب) سیستم مدیریت آزمون
ج) سیستم مدیریت دانش‌آموز
د) سیستم مدیریت آموزشی
هـ)پورتال مدرسه
و) سیستم مدیریت کتابخانه
ز) مدیریت امور تولید محتوا
ک) سیستم اتوماسیون اداری مدرسه
ل) سیستم امور مالی
م) سیستم مدیریت منابع انسانی
ن) آنتی‌ویروس
س) فیلترینگ
ع) مدیریت شبکه کاربران
2ـ ارتباط الکترونیکی با مخاطبان مدرسه
3ـ استفاده از تجهیزات الکترونیکی برای مدیریت مدرسه
الف) کارت‌های هوشمند
ب) دستگاه‌های حضور و غیاب
ج) دوربین CCTV
د) نمایشگر تلویزیونی
نبایدها:
در این قسمت عواملی که ممکن است این نوع مدارس را در رسیدن به اهداف خود دچار مشکل کند بصورت خلاصه مطرح می‌شود. هیچ مدیر مدرسه‌ای نباید با شنیدن یا خواندن مطالب درباره مدرسه هوشمند به سرعت به هوشمند کردن مدرسه خود دست بزند. زیرا این امر بدون اعتمادسازی، هدفمندی و حرکت گام به گام امکان‌پذیر نیست مدیران محترم باید توجه داشته باشند هرکاری حساب شده مبتنی بر اعتمادسازی و گام و گام جلو رود در غیر این‌صورت شانس موفقیت ندارد.
به صرف خریدن رایانه، اسمارت برد، دیتاپروژکشن، تلویزیون مدار بسته و... هیچ مدرسه‌ای هوشمند نمی‌شود خرید این وسایل بدون برنامه‌ریزی جز تحمیل هزینه به مدرسه و مردم فایده‌ای ندارد و در خاتمه باید گفت مدرسه‌ای هوشمند است که بصورت هدفمند و با توجه به رکن‌های ذکر شده و براساس اعتمادسازی شکل گرفته و به محتوای الکترونیکی و سرفصل‌های درسی اشراف کامل داشته باشد و برای هر دانش‌آموز متناسب با تفاوت‌های فردی، در هر موضوع درسی نسخه خاصی را پیچیده و مسیر پیشرفت و ترقی را گام به گام طی کنند.
منابع:
ـ اندرسون، تری ـ الومی، فتی (1385). یادگیری الکترونیکی از تئوری تا عمل (ترجمه عشرت زمانی و سید امین عظیمی)، تهران: مؤسسه توسعه فناوری اطلاعات آموزشی مدارس هوشمند
ـ عبادی، رحیم (1384). فناوری اطلاعات و آموزش و پرورش، تهران: مؤسسه توسعه فناوری آموزشی مدارس هوشمند.
ـ لینچ، مارگاریتا میک‌وی (1383). مدرسه مجازی، راهنمایی برای ایجاد کلاس درس مجازی (ترجمه رحیم عبادی)، تهران: نشر آفتاب مهر.
codex\
منبع : روزنامه اطلاعات
