تغییرات سه دهه گذشته در نظام آموزشی ایران/ کدام بهتر بود؛
5-3-4 یا 5-3-3-1 یا 6-3-3 یا 3-3-3-3 ؟
(بخش اول)
نظام آموزشی در ایران مانند هر کشور دیگری دچار تغییرات فراوانی شده است اما آیا این تغییرات سبب بهتر شدن آن شده است؟
زهرا تالانی: آموزش و پرورش به سبک جدید که در آن مدرسه، معلم و کلاس درسی باشد از حدود 150 سال پیش در کشور شکل گرفت،قبل از آن دانش آموزان در مکتب خانه یا مسجد تنها خواندن و نوشتن یاد می گرفتند اما در شیوه جدید آموزش، قرار شد که مهارتهایی هم به دانش آموزان آموخته شود. از آن زمان تاکنون آموزش و پرورش ما تغییرات فراوانی با هدف بهتر شدن پیدا کرد اما هربار منتقدانی هم داشت. به طوریکه الان کارشناسان آموزشی معتقدند نظام آموزشی ما هیچ مهارتی را به دانش آموزان یاد نمی دهد و بیشتر بر حفظیات استوار است.
به اعتقاد اکثر آنها، الان مشکل نظام آموزشی ما 6 ساله بودن یا نبودن دوران ابتدایی نیست بلکه مشکل در عدم آموزش مهارت به دانش آموزان است چون سیستم آموزشی کشور سبب شده دانش آموزان و دانشجویان فقط به فکر گرفتن مدرک یا نمره قبولی باشند، به همین دلیل یک شب مانده به امتحان یا در شب امتحان شروع به حفظ کردن محتویات کتاب درسی خود کرده و اگر همان سوال ها را یک هفته بعد از دانش آموز بکنید، او قادر به پاسخگویی به تمام سوال ها نیست.
کفاش معاون پرورشی وفرهنگی وقت آموزش وپرورش درباره مشکلات نظام آموزشی کشور می گوید: مشکل از دوران ابتدایی شروع می شود که کودکان ما به جای تشویق شدن به خلاقیت، پرسش گری دچار چارچوبهای تعریف شده آموزشی می شوند و قوه خلاقه در آنها نابود می شود.
او در گفت وگو با خبرآنلاین می گوید: در آموزش مدرن، شناسایی استعدادها حرف اول را می زند و از همان دوران ابتدایی ، معلمان استعدادهای کودکان و هدایت آنها را به عهده دارند، اما در نظام آموزشی کشور ما، معلمان هیچ مسئولیتی در شناسایی استعدادها ندارند .
تغییرات نظام آموزشی
تا سال 1346 نظام آموزشی به دو دوره تقسیم می شد 6 سال ابتدایی و 6 سال متوسطه و سالها همین نظام آموزشی در کشور دایر بود.
علاءالدین کیا مدیرهماهنگی امور پژوهشی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش درباره تغییرات نظام آموزشی به خبرآنلاین می گوید: تغییر اساسی و بنیادین مقاطع تحصیلی به سبک آموزش فعلی در سال 1346 آغاز شد و نظام آموزشی 6 ـ 6 یعنی دو دوره ابتدایی و متوسطه به 5 ـ 3 ـ 4 یعنی پنج سال ابتدایی، سه سال راهنمایی و چهار سال متوسطه تبدیل شد.
این نوع نظام آموزشی پس از انقلاب تا سال 1370 در مدارس کشور اجرا شد.اما در سال 1370، شورای عالی آموزش و پرورش تصمیم گرفت تا دوره پیش دانشگاهی را از دوره متوسطه جدا کند. در این نظام آموزشی جدید که به «نظام جدید» معروف شد، دانش آموزان پنج سال ابتدایی، سه سال راهنمایی، سه سال تا دیپلم و یک سال دوره پیش دانشگاهی را می‌گذراندند تا بتوانند به دانشگاه راه یابند.
کیا می گوید: دانش آموزان در طرح نظام جدید باید برای ورود به پیش دانشگاهی امتحان ورودی می‌دادند و در صورت گرفتن نمره قبولی، می‌توانستند در این دوره شرکت و بعد در کنکور سراسری ثبت نام کنند.
اما پس از گذشت چند سال و کاهش جمعیت داوطلبان دانشگاهی، امتحان ورود به پیش دانشگاهی برداشته شد و دانش آموزان پس از دیپلم و در صورت علاقه می‌توانستند در این دوره هم شرکت کنند.
در این تغییر نظام آموزشی، در دو مقطع تحصیلی ابتدایی و راهنمایی تغییر ایجاد نشد و تنها دوره متوسطه تبدیل به ترمی واحدی و بعد سالی واحدی یا تفکیک دوره پیش دانشگاهی از مدارس متوسطه شد. در سال 1389 بار دیگر مراکز پیش دانشگاهی که در سال 1383 از مدارس متوسطه جدا شده بودند، به دوره متوسطه متصل شدند.
دلایل تغییر نظام آموزش
دلایل متعددی در آن دوران باعث شد که نظام آموزشی تغییر کند و دوره پیش دانشگاهی ایجاد شود؛ اما در آن زمان اعلام شد که در دهه 70 تعداد دانش آموزان متوسطه از حدود 1.9 میلیون نفر به 5 میلیون نفر و تعداد دانش آموختگان متوسطه از سالانه حدود 280 هزار نفر به 700 هزار دانش آموخته دیپلمه افزایش یافت. بنابراین بیش از 80 درصد دانش آموختگان دیپلمه از ورود به دانشگاه باز می ماندند و به ناچار به بازار روی می آوردند بدون این که مهارت لازم را کسب کرده باشند..
